Audi kan gezien worden als de uitvinder van de luxe compacte hatchback. Tot de introductie van de A3 in 1996 was het beste waaruit je kon kiezen een Golf of Astra. Goede auto's, maar net zo spannend als een vakantie in eigen land. De A3 viel op, maar met alleen een driedeurs kom je in ons pragmatische landje niet ver. Pas in 2004 groeide de A3, door de komst van de Sportback, uit tot een kaskraker voor Audi. Groter dan een vijfdeurs, maar compacter dan een stationwagon. Velen volgden het voorbeeld en voor Audi is het kunst om de koppositie vast te houden.
De concurrentie is niet mals, BMW en Mercedes-Benz hebben met respectievelijk de 1 Serie en A-Klasse uitmuntende auto's op de weg gezet. Om hoge ogen te gooien moet je van goede komaf zijn. Daarover bestaat bij de A3 Sportback geen twijfel, hij scoort in ons land al jaren goed. De voorganger ging zelfs tegen het einde van zijn levenscyclus nog als warme broodjes over de toonbank. Om dat te bereiken moet je als fabrikant de juiste snaar hebben geraakt, het is dan ook niet gek dat de nieuwe Sportback als twee druppels water op de oude lijkt. Toch zijn de verschillen best groot. Met name de achterkant is er flink op vooruit gegaan door de bredere en plattere achterlichten. Bestel je een Ambition met Pro Line + pakket, dan krijg je een mooie set lichtmetalen wielen en xenon verlichting erbij. Bij een donkere kleur, zoals ons Belugabruin testexemplaar, zijn de blanke sierlijsten een smaakvolle upgrade. Maar is dat genoeg om de A3 Sportback sexy te maken? Indien je van strakke en pure vormen houdt wel.
In het interieur zijn de wijzigingen ingrijpender. Het is nog steeds erg zwart en zakelijk, maar Audi heeft zichtbaar moeite gedaan om de A3 een hippere insteek te geven. Met alleen mooie materialen en een perfecte afwerking kom je er niet. Mercedes-Benz heeft met de A-Klasse laten zien dat ook in een compacte auto een bijzondere cockpit kan zitten. Audi volgt dit voorbeeld met een flitsend scherm, driedimensionaal vormgegeven luchtroosters en een minimalistische opzet van het dashboard. Op het eerste gezicht een geslaagde poging, maar het haalt de bijzondere sfeer van een A-Klasse niet. Dat komt deels op het conto van de zitpositie. In de A-Klasse zit je extreem laag en wordt je omsloten door een praalcockpit, terwijl de zitpositie in de A3 niet noemenswaardig van een A6 verschilt. De sportstoelen van de Ambition bieden weliswaar veel steun, maar zien er niet heel spannend uit. Ook het uit het dashboard rijzende scherm is bij een tweede inspectie niet zo fraai. Het standaard MMI systeem van de Pro Line + heeft net iets te grove pixels en relatief beperkte verbindingsmogelijkheden. Het laat je op een pijnlijke manier zien dat je niet voor het duurdere MMI+ geopteerd hebt. Keerzijde van de klassieke opzet is een goede ergonomie en het beste ruimteaanbod in de klasse. Op de achterbank hebben ook langere personen voldoende bewegingsruimte en krijg je niet snel last van claustrofobie. In combinatie met de 380 liter grote kofferbak is de Sportback de meest bruikbare vijfdeurs van het Duitse trio.
Een andere eigenschap waar de Sportback in uitblinkt is de stilte aan boord. De geluidswaarneming in het interieur benadert voor je gevoel het niveau van een prestigieuze A6 of A8. Dat ligt enerzijds aan een uitgekiende geluidsisolatie, maar ook aan de geringe geluidsproductie van de 1.4 TFSI benzinemotor. Na het starten kun je alleen aan de toerenteller aflezen dat de motor stationair draait. Ook tijdens acceleraties blijft de geluidsproductie aangenaam laag. De door ons gereden 1.4 TFSI is de huidige instapper met 122pk en 200Nm. Een trede hoger vind je hetzelfde blok uitgerust met Cilinder-On-Demand technologie. Het vermogen ligt dan op 140pk en 250Nm. In de praktijk rijst op geen enkel moment het verlangen naar de sterkere versie. De prestatiecijfers op papier zijn niet indrukwekkend, maar door de prettige vermogensopbouw ben je met de instapper voldoende goed bedeeld. Al bij lage toerentallen pakt de kleine motor enthousiast op. Het maximale koppel bereikt de 1.4 TFSI bij 1.400tpm. Vloer je bij 2.000tpm het gaspedaal, dan ervaar je dat de 1.4 TFSI voldoende punch in huis heeft om goed van zijn plek te komen. Trek je door, dan merk je dat het bij 6.000tpm schluss ist. De vroege redline is een typische eigenschap van turbomotoren. Optioneel kun je de 1.4 TFSI koppelen aan een prijzige S-Tronic transmissie met dubbele koppeling. Dat vinkje kun je op de optielijst gerust achterwege laten, de zesbak schakelt met korte slagen soepel en trefzeker.
Je ziet het niet direct, maar onderhuids heeft de A3 Sportback geprofiteerd van een afslankkuur. Ten opzichte van de voorganger is het gewicht met maximaal 90kg afgenomen en dat voel je tijdens het rijden. De Audi voelt compact en lichtvoetig aan, laat zich zonder opwinding door bochten jagen en presteert ook prima met een kleine motor. Als Ambition is de A3 standaard van een sportonderstel voorzien dat een goede verhouding tussen comfort en sportiviteit biedt. De Audi ligt goed op de weg zonder plankhard afgeveerd te zijn. Wissel je abrupt van richting dan helt de koets lichtjes over, maar dat doet geen afbreuk aan de rijbeleving. Wie op zoek is naar een hardcore sportonderstel kan altijd nog de keuze maken voor een S-Line pakket. Een compliment verdient de stuurinrichting. Deze geeft de commando's zonder vertraging aan de voorwielen door en voelt niet overdreven bekrachtigd aan. Ten opzichte van de voorganger voelt de nieuwe A3 Sportback beduidend communicatiever en levendiger aan, het saaie randje is verdwenen. Het lagere gewicht weerspiegelt zich ook in een gunstiger brandstofverbruik. Tijdens de test heb ik nauwelijks moeite gedaan om zuinig te rijden, desondanks bleef het gemiddelde verbruik op exact zes liter steken.
Een kunstwerk moet worden beoordeeld op grond van kwaliteiten die in het werk aanwezig zijn. Bij auto's is dat niet veel anders. Laat je de input van de kijker buiten beschouwing, dan kun je alleen tot de rationele conclusie komen dat de Audi A3 Sportback enorm goed in elkaar steekt. Hij is de ruimste in zijn klasse, goed afgewerkt, leverbaar met soepele en zuinige motoren en rijdt leuk. Een kniesoor die over details als de magere resolutie van het MMI systeem of beperkte verbindingsmogelijkheden valt. Met het juiste kleingeld kun je de A3 immers perfect aankleden. Dat kleingeld moet je maar net op zak hebben, maar dat de A3 Sportback meer kost dan een Golf of Astra mag inmiddels niemand meer verrassen. Een strandvakantie in Spanje kost ook meer dan een camping in Vlissingen.